Λίγα χιλιόμετρα έξω από την Αρτάκη, στο κέντρο σχεδόν της Κυζικηνής χερσονήσου δυτικά της υψηλότερης κορυφής του Δίνδυμου όρους, σώζονται τα ερείπια της Ιεράς Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής Παναγίας Φανερωμένης Κυζίκου. Αρκετά στοιχεία μαρτυρούν πως το μοναστήρι ήταν χτισμένο στο μέρος όπου βρισκόταν ο αρχαίος ναός της θεάς Ρέας ή Κυβέλης που είχαν ιδρύσει οι Αργοναύτες τον 7ο αιώνα π. Χ. περίπου. Από Βυζαντινά έγγραφα, Οθωμανικά φιρμάνια και νεώτερες ιστορικές καταγραφές μαθαίνουμε πως η Ιερά Μονή δεν έπαψε ποτέ να λειτουργεί από τους πρώτους Χριστιανικούς χρόνους μέχρι και το 1922. Από τα τέλη του 19ου αιώνα και για τρεις περίπου δεκαετίες η Μονή γνώρισε μεγάλη ακμή, κυρίως χάρις στον ακάματο ζήλο του Μητροπολίτη Κυζίκου Κωνσταντίνου Αλεξανδρίδη και στις δωρεές ευσεβών Χριστιανών. Χτίστηκαν 99 κελιά σε δύο ορόφους περιμετρικά της λαμπρής λιθόκτιστης εκκλησίας η οποία ήταν αφιερωμένη στην Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου και εόρταζε στις 23 Αυγούστου. Μέσα στην εκκλησία, σε ιδιαίτερο μέρος, φυλασσόταν η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Φανερωμένης η οποία παρίστανε την Θεοτόκο στον τύπο της Οδηγήτριας να κρατάει στην αγκαλιά της τον Χριστό. Το 1922 το ιερό αυτό εικόνισμα που θεωρείται από τα σημαντικότερα που διασώζονται, μεταφέρθηκε από τους Αρτακηνούς στην Κωνσταντινούπολη και εναποτέθηκε στον Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι όπου φυλάσσεται μέχρι και σήμερα.
Στις 23 Αυγούστου του 2015, μετά από εννιά και πλέον δεκαετίες εγκατάλειψης και σιωπής, η Ιερά Μονή Παναγίας Φανερωμένης Κυζίκου λειτούργησε και πάλι αναβιώνοντας το παλαιό έθιμο που ήθελε πλήθη πιστών να συναθροίζονται εξ ευλαβείας από τα πέρατα της οικουμένης προκειμένου να λάβουν τη χάρη της Παναγίας. Με πρωτοβουλία του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου, με την στήριξη των τοπικών Αρχών της Αρτάκης και του Βαλουκεσερίου, και την άμεση ανταπόκριση των ανά την Ελλάδα Κυζικηνών, τελέσθηκε μεγαλοπρεπής Θεία Λειτουργία προεξάρχοντος του Οικουμενικού Πατριάρχου και συλλειτουργούντων των σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών Σηλυβρίας κ. Μαξίμου και Χαλκίδος κ. Χρυσοστόμου. Έκτοτε, όπως αναφέρεται και στην Επετηρίδα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, «ὁ Πατριάρχης κατά τήν ἡμέραν ταύτην μεταβαίνει, ἀπό τοῦ ἔτους 2015, μεθ’ ἁπάσης τῆς Ἀκολουθίας Αὐτοῦ εἰς τήν Ἱεράν Πατριαρχικήν καί Σταυροπηγιακήν Μονήν Ὑπεραγίας Θεοτόκου Φανερωμένης Κυζίκου καί τελεῖ τήν Θείαν Λειτουργίαν, συμφώνως τῷ Τυπικῷ τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας».
